Rumunia: Baia – dawna siedziba władców Mołdawii

Posted by

Baia jako ukształtowane miasto istniało już ok. 1200 r. Obecnie miejscowość Baia, znajdująca się w odległości 8 km od Falticeni, jest częścią okręgu Suczawa. Położona jest nad rzeką Moldova u podnóża Gór Stânișoarei. To tutaj znajdowało się jedno z najstarszych miast Mołdawii i prawdopodobnie najstarsza siedziba władców kraju. Przypuszcza się, że stolica została przeniesiona na jakiś czas z Baia do Siretu, a następnie do Suczawy. Dzisiaj Baia jest już tylko wsią, w której można jednak znaleźć wiele śladów dawnej świetności.

W Baia osiedliła się grupa ludności niemieckiej (Sasi lub Niemcy z Galicji), których obecność potwierdza legenda pieczęci miasta napisana po łacinie. Po osiedleńcach niemieckich jak i węgierskich pozostały dwa kościoły katolickie – kościół pw. Św. Ap. Piotra i Pawła oraz kościół pw. Świętej Dziewicy, które dzisiaj są już tylko ruinami.
Wieś Baia leży nad rzeką Mołdawa i występowała w tekstach łacińskich pod nazwą „Civitas Moldaviensis”, ale była też znana pod rumuńską nazwą „Targul Moldovei” (dosł. miasto Mołdowy). W niemieckich tekstach można spotkać i inne warianty: „Stadt Molde”, „Molda” lub „Mulda”.

Starsza nazwa miejscowości, spotykana w zapisach węgierskich – Moldavbanya – jest tłumaczona jako „Mina Moldovei” (dosł. kopalnia Moldowy). Ponieważ górnictwo tutaj nie istnieje, węgierskie słowo oznaczające kopalnię „banya” odnosi się do czegoś innego. Słowo „banya” z odpowiednim akcentem oznacza również „hospodar, władca”. Słowo „ban” znaczy „pan” oraz „moneta”.
W pewnym dokumencie z 1339r. Baia była postrzegana jako „największe miasto na wschód od Karpat”. Na pieczęci miasta, wokół wizerunku jelenia z odciętą głową, widniała inskrypcja: „Pieczęć miasta Moldavia, stolicy Wołoszczyzny”. W wiekach XIV-XVI Baia była jednym z najbardziej rozwiniętych miast Mołdawii.

Baia była nie tylko stolicą Mołdawii, ale również ważnym ośrodkiem religijnym. W XIII w. dominikanie założyli tutaj kościół, a w dokumencie z 1337r. wspomina się również o istnieniu kościoła założonego przez franciszkanów.
W 1410r. z polecenia hospodara Aleksandra Dobrego zaczęto budowę katedry katolickiej, największej w ówczesnej Mołdawii, której wspaniałe ruiny można podziwiać do dzisiaj.
Od 1420r. Baia była siedzibą biskupstwa katolickiego zniesionego być może po bitwie z 14-15 grudnia 1467r.. W bitwie tej, uważanej za jedno z najistotniejszych wydarzeń z życia miasta, wojska Stefena Wielkiego rozgromiły siły Macieja Korwina, a samo miasto zostało zniszczone. Później je odbudowano na tyle, że miasto wróciło do życia.

Ważnym zabytkiem jest cerkiew pw. św. Jerzego ufundowana przez hospodara Stefana Wielkiego po odniesionym przez niego zwycięstwie nad Maciejem Korwinem, królem Węgier. Obecnie świątynia występuje również pod nazwą Cerkiew Biała, z tego powodu, że nigdy nie została pomalowana, podobnie jak monastyr w Putna. Oprócz Cerkwi Białej Baia może poszczycić się i innym wyjątkowym zabytkiem jakim jest cerkiew pw. Zaśnięcia Matki Boskiej.

Opracowanie: I. Jóźwik
Tłumaczenie: M. Paczkowska
Foto: I. Jóźwik

GPS: 47.41615, 26.21811

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *