Sebeş, Szászsebes (węg), Mühlbach (niem). W 1. poł. XII w. istniało tu szeklerskie osiedle, nazywane w dokumentach terra Siculorum terrae Sebus, położone na lewym brzegu rzeki Sebeş, dopływu Maruszy. W 2. poł. XII w. niemieccy koloniści na lewym brzegu rzeki założyli miejscowość Mühlbach. Miasto wprawdzie oblegali Turcy. lecz w 1658 r. udało się mieszczanom wypłacić okup i wojska przeszły obok, pozostawiwszy Sebeş nienaruszone.
O gospodarczej prospericie miasta świadczy wzniesienie kościoła parafialnego, należącego do najwspanialszych przykładów gotyku siedmiogrodzkiego. Na przełomie XII i XIII w. pośrodku istniejącego cmentarza stała romańska bazylika. Prace nad jej ukończeniem przerwał najazd Tatarów. Drugą fazę budowy rozpoczęto po 1242 r., prowadząc ją w stylu gotyku cystersów z Cârţa. Późniejszy rozwój gospodarczy miasta umożliwił w XIV w. ponowne podjęcie prac, w których uczestniczyli świetni mistrzowie powiązani z praską strzechą Parlera – zatem proporcje budowli, jak również poziom plastyki budowlanej, prezentują wartości, których nie sposób było wówczas gdziekolwiek indziej w Siedmiogrodzie osiągnąć. Faza ta datuje się na lata 1360-82.
O rozmachu przedsięwzięcia świadczą wymiary samego chóru: 28,5 m długości, 13,7 m szerokości i 15 m wysokości. Niestety, budowy nigdy nie ukończono. Z tego okresu pochodzi też dekoracja rzeźbiarska szkarp i wnętrza oraz portal południowy. Kościół w Sebeş raz jeszcze przebudowano w XV w. (korpus nawowy), lecz nie nawiązując w pełni do skali prezbiterium. Ołtarz główny jest jednym z największych i najwspanialszych w Transylwanii. Ten renesansowy poliptyk, przypisywany Witowi Stwoszowi Młodszemu, datowany jest na 1518 r.
W scenie głównej ukazano śpiącego mężczyznę – Jessego. Z jego piersi, jak chciał prorok Izajasz, wyrasta drzewo, w którego gałęziach zaprezentowani są królowie z rodu Dawida. W środku znajduje się Maryja z Dzieciątkiem. Boczne przedstawienia obrazują znane historie maryjne. Cenna jest również późnogotycka ambona kamienna z maswerkową dekoracją. Jej barokowy baldachim pochodzi z XVII w. Podobnie jak w innych siedmiogrodzkich kościołach miast kupieckich, również i tu znajduje się kolekcja małoazjatyckich kobierców.
W XIV w. kościół otoczono murem, który prawdopodobnie posłużył jako wzmocnienie wcześniejszych murów i który w obrysie stanowił nieregularny czworobok. W południowo-wschodnim narożniku powstała wieża obronna obejmująca dawną kaplicę św. Jakuba. Obecną kaplicę wzniesiono po północnej stronie w 1420 r. Prócz pozostałości miejskich obwarowań i kilku wież, w mieście na uwagę zasługuje Dom Królewski – znajdująca się w rynku kamienica, w której w 1540 r. zmarł Jan Zápolya. Obecnie mieści się tu muzeum miejskie. (Str. Mihai Viteazu 4).
Tekst udostępniony przez: Wydawnictwo Bezdroża
foto: I. Jóźwik
Więcej można przeczytać:
GPS: 45.957922, 23.565385