Posted by Na północnych, wapiennych stokach Gór Padurea Craiului, rzeka Crișul Repede wyżłobiła imponujący wąwóz Vadu Crișului. Pomiędzy stromymi skalnymi ścianami i rzeką poprowadzono linię kolejową łączącą Cluj z Oradea. Tuż przy jaskini ulokowano małą stacyjkę kolejową o nazwie Peștera, a więc można tu dotrzeć pociągiem. Jednak warto pokonać cały wąwóz pieszo, kombinacja znakowanych szlaków przebiega z wioski Vadu Crisului do wsi Suncuiuș prowadząc nas pięknymi zakolami rzeki i licznymi tunelami kolejowymi.
Peștera Vadu Crișului ma długość 1510 m i liczne odgałęzienia prowadzące do dużych i mniejszych galerii. W jaskini występują jedne z najbogatszych w Rumunii okazy fauny typowej dla takiego środowiska, wiele gatunków ślimaków, owadów, skorupiaków i nietoperzy. Dlatego też od 1955 roku jaskinia jest pomnikiem przyrody. 10 listopada 1903 roku jaskinię odkrył Czaran Gyula wraz z dwoma pracownikami Karlem Handtem i Veressem Istvanem, wysadzając skałę powyżej wodospadu Vadu Crișului. Już w 1905 roku wybudowano w niej drewniane schody i pomosty udostępniając ją zwiedzającym, w tym czasie uznawano ją za najpiękniejszą jaskinię Europy.
Formacje jaskiniowe, sale i galerie otrzymały bardzo ciekawe nazwy takie jak: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków, niebo, piekło, Grób Mahometa, Adam i Ewa, czyściec, Orzeł Biały, czy kwiat lotosu. W 1911 roku Emil Racoviţă przeprowadził szczegółowe badania i inwentaryzację jaskini. W 1969 roku zmodernizowano trasę turystyczną i zainstalowano oświetlenie, była to wtedy druga oświetlona elektrycznie jaskinia w kraju. Niestety w 2004 roku na skutek degradacji jaskini, pomostów i barierek trasa turystyczna została zamknięta dla zwiedzających.
Dopiero w 2006 roku, po modernizacji infrastruktury i wymianie oświetlenia jaskinię ponownie można zwiedzać. Wstęp jest płatny a oświetlona trasa obejmuje ok. 500 metrowy fragment pesztery. Dalsze korytarze nie są zamknięte, ale trzeba mieć ze sobą własne oświetlenie. Jaskinia otwarta jest dla zwiedzających od środy do niedzieli, ale mając szczęście można też w inne dni trafić na jakąś grupę zorganizowaną dla której jest ona otwarta. Wypływający z jaskini potok tworzy poniżej piękny wodospad, spadając z wielkiego urwiska wprost w wody rzeki Crișul Repede.
Opracowanie: I. Jóźwik
foto: I. Jóźwik
GPS: 46.96179, 22.51202
