Parcul Naţional Munţii Rodnei – Rodniański Park Narodowy i Rezerwat Biosfery UNESCO – Pietrosul Mare
Na początku prezentujemy rumuński park narodowy chroniący najwyższe pasmo Karpat Wschodnich – Góry Rodniańskie. Pierwszym obszarem chronionym na tym terenie był rezerwat przyrody utworzony w 1932 r. w pobliżu najwyższego szczytu Pietrosul Mare (2303 m n.p.m.). Następnie w 1979 r. z inicjatywy UNESCO powstał rezerwat biosfery w ramach programu Man and the Biosphere (MAB). W 1990 r. obszar o powierzchni 46 399ha objęto ochroną nadając mu status parku narodowego. Po wejściu Rumunii do Unii Europejskiej obszar parku został objęty również ochroną w ramach programu NATURA 2000.
Park Rodniański administrowany jest przez państwową jednostkę zarządzającą lasami ROMSILVA – Directia Silvica Bistrita.Główne pasmo Gór Rodniańskich zbudowane jest przede wszystkim ze skał pochodzenia krystalicznego (gnejsy, granity, łupki). W zachodniej części pasma dominują skały wulkaniczne, natomiast wschodnią budują w znacznym stopniu skały osadowe (wapienie, dolomity). Wyraźnie zaznaczona jest na tym terenie rzeźba polodowcowa w postaci kotłów, moren, licznych jezior oraz dolin U-kształtnych. Dodatkową atrakcją są liczne wodospady, osiągające niekiedy znaczne wysokości np. Cailor (h=80m), imponujące jaskinie np. Grota Zânelor (dł=4368 m, wys=112 m) oraz źródła wód mineralnych.
Największym bogactwem parku narodowego jest flora i fauna, w skład której wchodzą gatunki rzadkie, zagrożone wyginięciem oraz endemity. Należy zaznaczyć, że około 60% powierzchni gór pokryta jest lasami. Są to głównie dolnoreglowe buczyny, rozciągające się do wysokości 1100 m n.p.m oraz świerczyny regla górnego występujące na wysokości 1100-1500 m n.p.m.. Świerk występuje również na wysokości ponad 1600 m .n.p.m., gdzie tworzy jedynie formy sztandarowe. Najwyższe partie gór pokrywają zarośla subalpejskie złożone z olszy zielonej, kosodrzewiny i jałowca halnego (1500-1900 m n.p.m.) oraz połoniny (powyżej 1900 m n.p.m.).
Flora Gór Rodniańskich liczy ponad 1100 gatunków. Do najbardziej charakterystycznych należą: szarotka alpejska, goryczka żółta, goryczka wiosenna, goryczka kropkowana, goryczka bezłodygowa, sasanka alpejska, pełnik europejski, pierwiosnka maleńka, omieg karpacki, skalnica naprzeciwlistna, różeniec górski, arcydzięgiel litwor, różanecznik wschodniokarpacki, urdzik węgierski, szafran Heuffela, cis pospolity, limba europejska. Rośliny występujące jedynie w tym masywie (endemity) to firletka śnieżna Lychnis nivalis, kostrzewa pstra Festuca versicolor ssp. dominii, mokrzyca wiosenna Minuartia verna ssp. oxypetala. Warto nadmienić, że to właśnie firletka śnieżna jest jednym z symboli Rodniańskiego Parku Narodowego. Pozostałe endemity występujące w tym paśmie związane są już z całymi Karpatami Wschodnimi i Południowymi. Są to takie gatunki jak chaber Centaurea pinnatifida, goździk wąskolistny Dianthus tenuifolius, konietlica Trisetum macrotrichum, mak alpejski Papaver alpinum ssp. corona-sancti-stephani oraz inne.
Świat zwierząt reprezentowany jest na terenie Parku Rodniańskiego przez wszystkie duże drapieżniki takie jak wilk, niedźwiedź brunatny, żbik, ryś, chociaż ten ostatni wymieniony gatunek jest bardzo rzadki na tym terenie.W krajobrazie Gór Rodniańskich również znalazła swoje miejsce kozica, która podobnie jak wymieniona wcześniej firletka śnieżna widnieje jako symbol parku narodowego. Historia tego gatunku jest nieco zawiła, gdyż wiąże się z całkowitym jego wyeliminowaniem. Ostatni lokalny osobnik został zabity w I połowie XX wieku. Po nieudanej próbie wsiedlenia gatunek ten przywrócono dopiero w latach 1964-1970, gdzie z powodzeniem zwiększył swoją liczebność. Stan na 2009 r. wynosił ponad 100 osobników.Kolejnym gatunkiem związanym z parkiem jest świstak. Nie jest on jednak rodzimy dla tego terenu, gdyż został introdukowany z Alp w 1973 r. w okolice szczytu Pietrosul Mare, gdzie jest widywany do dnia dzisiejszego.
Do ciekawych obserwacji ornitologicznych można zaliczyć spotkanie orłem przednim, a nawet przy odrobinie szczęścia z sępem płowym. Ochroną rezerwatową objęte są również kuraki takie jak jarząbek, głuszec i cietrzew.Licznie występują gady reprezentowane przez żmiję zygzakowatą i gniewosza plamistego oraz jaszczurkę żyworodną. Z płazów najczęściej spotykana jest salamandra plamista traszka górska oraz endemit karpacki – traszka karpacka. Niewątpliwa atrakcją gór jest również pasterstwo. Na połoninach można spotkać pasterzy ze stadami owiec, krów oraz koni. Początek wypasu rozpoczyna się w połowie maja i trwa do września.
Opracowanie: E. Wydrzyńska-Scelina
Foto: M. Scelina
Literatura:Galusek Ł., Jurecki M., Dumitru A. 2004. Rumunia. Mozaika w żywych kolorach. Przewodnik turystyczny. Wyd. Bezdroża, Kraków.
Kucharzyk S. 2009. System ochrony przyrody w Karpatach ze szczególnym uwzględnieniem parków narodowych. Roczniki Bieszczadzkie 17: 15-42.
Munţii Rodnei. Mapa turystyczna. Wyd. Dimap
www.parcrodna.ro
GPS: 47.555908, 24.663715